رشته علوم قرآن و حدیث
پیشینه
قرآن کریم و احادیث را می‌توان سرچشمه و منابع علوم گوناگون اسلامی دانست که غالباً در همه فرقه‌های اسلامی به‌عنوان اصلی‌ترین منبع شناخت معارف و آموزه‌های دینی شناخته می‌شوند.
مطالعه و بررسی این منابع از صدر اسلام تاکنون از مهم‌ترین دانش‌های دینی محسوب می‌شده است. تفسیر قرآن کریم، جمع‌آوری و صحت روایات، تاریخ قرآن کریم، احادیث و ... از جمله موضوعاتی است که همواره مورد مطالعه دانشمندان اسلامی بوده است و سابقه‌ای به قدمت عمر اسلام دارد.
این دانش با تأسیس دانشگاه، برای نخستین بار به‌صورت رشته دانشگاهی در سال ۱۳۱۳ در دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهیات امروزی) دانشگاه تهران تدریس شد و امروزه نیز در دانشگاه‌های دیگر تدریس میشود. این رشته در دانشگاه بیشتر با محوریت بررسی‌های تاریخی و علوم حاشیه‌ای در حوزه قرآن و حدیث شکل گرفته است.
محوریت
این رشته با محوریت بررسی‌های تاریخی و علومی شکل گرفته و به بررسی مسائل محتوایی و شکلی حوزه قرآن و حدیث پرداخته میشود و موضوعاتی نظیر تفسیر قرآن، روش‌های فهم قرآن، تاریخ قرآن و احادیث، روش‌های بررسی صحت اسناد روایات و ... پیگیری میشود.
دروس، گرایش‌ها و مقاطع تحصیلی رشته
دوره تحصیلی در رشته علوم قرآن و حدیث، شامل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است که در دانشگاه‌های دولتی، آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور و ... تدریس میشود. دانشجویان در طول دوره تحصیلی کارشناسی (۱۰ واحد عمومی، ۵۷ واحد دروس تخصصی و ۶۸ واحد دروس پایه، در مجموع ۱۳۵ واحد)، در دوره کارشناسی ارشد (۳۲ واحد دروس ضروری همراه با پایان‌نامه و حداکثر ۱۲ واحد دروس جبرانی و در مجموع حداکثر ۴۴ واحد) و در دوره دکتری (۳۶ واحد شامل ۱۸ واحد دروس نظری و ۱۸ واحد رساله) می‌گذرانند؛ البته در دانشگاه‌های مختلف ممکن است به تناسب در تعداد واحدها، تفاوت ناچیزی وجود داشته باشد.
گرایش‌های علوم قرآن و حدیث در مقطع ارشد
رشته علوم قرآن و حدیث در مقطع ارشد بالغ بر ۱۰ گرایش دارد که این گرایش‌ها متناسب با اینکه بیشتر شامل دروس قرآنی یا تفسیری می‌شوند به ۴ گروه کلی قرآن و حدیث، علوم قرآن، علوم حدیث و تفسیر خلاصه می‌شوند.
کارشناسی ارشد این رشته به‌صورت آموزش‌محور و پژوهش‌محور در دانشگاه‌های گوناگون ارائه میشود و در برخی دانشگاه‌ها نیز کارشناسی ارشد پیوسته ارائه میشود. دوره دکتری این رشته از دو بخش آموزشی و پژوهشی تشکیل شده و دوره دکتری به‌صورت ناپیوسته ارائه میشود.
فرصت‌های شغلی
از جمله فعالیت‌های علمی امکان‌پذیر توسط دانش‌آموختگان این رشته می‌توان به تدریس در دانشگاه‌ها، ورود به عرصه‌های فرهنگی و فعالیت‌های پژوهشی در مؤسسات مربوطه اشاره کرد. بخشی از دانش‌آموختگان این رشته نیز جذب فعالیت‌های اجرایی و فرهنگی نظیر مدریت قرآنی و دینی نیز می‌شوند.
دانش‌آموختگان رشته علوم قرآن و حدیث می‌توانند فعالیت خود را در بخش‌های آموزش، پژوهش و تبلیغ و ترویج پیگیری کنند.
تدریس، دبیری، امکان اخذ مجوز مراکز آموزشی مانند مدرسه، مهد، پیش‌دبستانی و مؤسسات فرهنگی و دینی و ...، استخدام در مراکز پژوهشی، استخدام در مراکز غیر پژوهشی با عنوان پژوهشگر، فعالیت به‌عنوان مؤلف و پژوهشگر، استخدام در مراکز دولتی، فرهنگی و دینی، فعالیت در زمینه سخنرانی، تبلیغ و ... را می‌توان از فرصت‌های شغلی نام برد که دانش‌آموختگان این رشته امکان فعالیت در آن‌ها را دارند.
توصیه به علاقه‌مندان
منبع اصلی رشته علوم قرآن و حدیث، «قرآن» و «احادیث» هستند که البته به زبان عربی هستند؛ بنا بر این دانشجویان باید در تقویت زبان عربی خود کوشا باشند و بتوانند متن‌های عربی را به راحتی مطالعه کنند. علاقه به تحقیق و مطالعه مستمر پیرامون مسائل اسلامی و قرآنی و همچنین داشتن قدرت بیان و حافظه خوب از عوامل موفقیت در این رشته است.
برنامه درسی دوره کارشناسی رشته علوم قرآن و حدیث