برگزاری جلسه دفاعیه/ دانشکده علوم قرآنی تهران

به گزارش ایحا از تهران   جلسه دفاعیه دانشجو طیبه افضلی نصرآبادی رشته تحصیلی علوم قرآنی گرایش اعجاز مقطع کارشناسی ارشد، با عنوان واکاوی آیات مشتمل بر الفاظ ناظر بر «خاک» در قرآن کریم با تکیه بر سیاق، غرض سوره و روایات تفسیری با راهنمایی دکتر زهره اخوان مقدم و داوری دکتر رضا  امانی در دانشکده علوم قرآنی تهران برگزار شد. این پایان نامه با نمره ۱۹.۵ و درجه عالی در تهران پذیرفته شد.

 در چکیده این پایان نامه آمده است:

حکما و گذشتگان معتقد بودند که جهان از چهار عنصر «خاک»، آب، آتش و هوا تشکیل شده و «خاک» عنصری است که مرکزیت سایر عناصر را به خود اختصاص داده است. این عنصر باعث ثبات سایر عناصر می‌باشد و در حقیقت ساختار هر موجود زنده‌ای را حفظ می‌کند؛ جدا از این تعریف ظاهری، خاک خمیرمایه خلقت انسان است، از یک سو به انسان نزدیک بوده و از سوی دیگر برای وی ناشناخته است، لذا برای شناخت بیشتر این واضح مبهم می‌توان به آیات و روایات مراجعه کرد، خصوصا آن‌دسته از آیات و روایاتی که درمورد منشأ خلقت انسان است و از این شناخت به شناخت بیشتر انسان و در نهایت حضرت حق رهنمون گردید.

در این نوشتار نیز که با روش کتابخانه‌ای تنظیم شده، سعی بر این است که بر اساس نتایج به شناخت هرچه بیشتر خلیفه خدا دست یافت، که مسلما راهی برای شناخت خداوند است؛ ضمن اینکه با تفحص بیشتر در معنای «خاک»، به معنای واژه «ابوتراب» که از القاب امیرالمؤمنین می‌باشد، دست یابیم که خود میانبری برای رسیدن به مقصود ما خواهد بود.

در بررسی سیاق آیات معنای واژه «تراب»، به معنای جوهره وجودی از انسان است که انسان پس از مرگ برانگیخته می‌شود و به آن تبدیل می‌شود، و «طین» به معنای جوهره وجودی از انسان است که اندازه گیری و مقدر شده و از عدم خلق نمی‌شود، همچنین زمانیکه در آیات و سیاق آنها بیان این نکته ضرورت داشته باشد که انسان موجودی ناچیز است از لفظ «تراب» استفاده می‌شود که خاکی سرد و بی‌روح است.

و هنگامی‌که از لفظ «حمأ» و «مسنون» استفاده می‌کند زمانی است که به بیان هدایت و ضلالت انسان در سیاق آیات می‌پردازد، شاید منظور این است که مراحل تکوین ظاهری انسان را پس از «تراب» و «طین» بیان کند، اینکه انسان را سپس از گلی متعفن و مرطوب که بعد از آن خشک شد، آفریدیم، ولی او مخلوقی است که با این عوامل می تواند هدایت شود یا با عواملی می تواند به گمراهی کشیده شود؛ و اساس تکوین وی همان دمیده شدن روح خداوند در اوست نه گلی مرطوب و متعفن و سپس خشک شده.

کلیدواژه‌ها: تراب، طین، حمأ، مسنون، صلصال، خلق، معنا شناسی قرآن، اعجاز لغوی یا اعجاز لفظی قرآن، حوزه معنایی خاک در قرآن.

مهم ترین فصول این پایان نامه عبارتند از:

فصل اول: کلیات و مفاهیم

فصل دوم: معنای واژه‌های مرتبط با خاک بر اساس آیات

فصل سوم: معنای واژه‌های مرتبط با خاک از دیدگاه روایات